شرکت صالحین و توسعه زیر ساخت ها

زیستگاه اصلی این ماهی شرق آفریقا بویژه کنیا و مدیترانه می باشد. ژاپنی ها بدلیل کمبود غذا تیلاپیا را از مالزی به کشور خود بردند و به عنوان گونه پرورشی معرفی کردند.

تا سال 2002 بیش از یکصد کشور جهان (از جمله اغلب کشورهای همسایه ایران ) اقدام به پرورش این گونه کرده اند.

درحال حاضر ماهی تیلاپیا پس از کپور ماهیان دومین ماهی پرورشی از نظر میزان تولید در دنیا می باشد. براساس آمار فائو تولید سالانه تیلاپیا ناشی از کشت و صید از 1.16میلیون تن در سال 1997 به 2.5 میلیون تن در سال 2007 و به بیش از 3.2 میلیون تن در سال 2010 افزایش یافته است.

کشور چین بزرگترین تولید کننده ماهی تیلاپیا در جهان می باشد و بعد از آن کشورهای مصر، فیلیپین، تایلند و اندونزی قرار دارند. بزرگترین بازار مصرف تیلاپیای چین ، کشور آمریکا می باشد و پس از آن کشورهای مکزیک، آفریقای جنوبی و روسیه قرار دارد. میزان فروش ماهی تیلاپیا در جهان در سال 2000 معادل 1.744.000.000 دلار بوده که در سال 2010 به بیش از 5 میلیارد دلار افزایش یافته است.

اکنون مصرف ماهی تیلاپیا در سطح جهانی به سرعت رو به گسترش است. بعنوان مثال در حال حاضر این ماهی بعنوان وعده غذایی در خطوط هوایی ، مدارس ، بیمارستانها و حتی زندانها مورد مصرف قرار می گیرد به گونه ای که در کشور آمریکا بعضی از زندانها دارای مزرعه پرورش ماهی تیلاپیا می باشند.
پرورش این ماهی بصورت همزمان با پرورش جلبک گراسیلاریا (Gracilaria) و میگو در برخی کشورها انجام می گیرد.
دوره پرورش این ماهی نسبت به قزل آلا و کپور کوتاهتر می باشد. ضریب تبدیل غذایی این ماهی 9/0 بوده وبازماندگی آن نزدیک 100% می باشد.

میزان خطرپذیری این ماهی پائین می باشد و نیاز به سرمایه گذاری اندکی دارد.
حدود 75 تا 80% تولید تیلاپیای پرورشی در آسیا صورت می گیرد.
ماهی تیلاپیا در اصل جزء ماهیان آب شیرین و گرمابی می باشد اما با توجه به توانایی زیست در آبهای شور، اکنون بصورت گسترده در آبهای شور نیز پرورش داده می شود و در حال حاضر تیلاپیا نخستین گزینه آبزی پروری در آبهای شور می باشد. دمای مناسب برای پرورش تیلاپیا 30 – 25 درجه سانتی گراد می باشد و در دمای زیر 20 درجه رشد این ماهی کاهش می یابد.
در جنوب ایران، یک جنس از تیلاپیا بنام ایرانوسیچلا (Irano cichla) شناسایی شده است که البته پرورش آن اقتصادی نیست.

ماهی تیلاپیا را می توان در آبهای شور پرورش داد اما این ماهی در آب شور قادر به تکثیر و زادآوری نمی باشد.
این ماهی قدرت رشد خوبی را در انواع مختلف سیستم های پرورش مانند استخر خاکی تانک های بتونی ، قفس (Pen) پن از خود نشان می دهد.
البته پرورش در تانک های بتونی هم از نظر مدیریت مناسبتر می باشد و هم به نیروی کار کمتری نیاز می باشد و عملیات تغذیه و صید نیز زمان بسیار کمتری را به خود می گیرد.

مهمترین گونه های تیلاپیا:
1- تیلاپیای آبیBlue Tilapia (oreodromis aureus
2- تیلاپیای نیل(orechromis niloticus)
3-تیلاپیای موزامبیکی oreochromis mossamicus
4-وامی تیلاپیا Wami Tilapia
5- تیلاپیای قرمز Red Tilapia

یکی از ویژگی های این ماهی ، قابلیت پرورش آن با انواع میگو می باشد یعنی هم با میگوی آب شیرین و هم میگو ی آبشور. که این خود باعث ارزش افزوده برای پرورش دهنده شده و سود بیشتری نصیب پرورش دهنده می کند در حال حاضر در کشور تایلند پرورش توام ماهی تیلاپیا با انواع میگو رواج خوبی پیدا کرده در آبهای شیرین تا آبهای شور ppt 30 پرورش ایندو بخوبی انجام می گیرد. در دمای 30-25 درجه مطلوبترین رشد برای این ماهی مشاهده می شود و در دمای 17 درجه تغذیه متوقف می شود.

با توجه به اینکه ماهی تیلاپیا بیشتر با فیلتر کردن آب از فیتوپلانکتونها و زئوپلانکتونهای موجود در آب تغذیه می کند رقیب غذایی برای میگوها که از کف و بستر استخر تغذیه می کنند نمی باشد.

پروتئین لازم برای رشد این ماهی در دوره پرورش، از پودر ماهی و سویای موجود در جیره غذایی تامین می شود که همین امر باعث ارزانتر تمام شدن غذای مورد نیاز می باشد. درهنگام پرورش معمولاً اختلاف سایز بین ماهی ها دیده می شود که برای رفع این مشکل برداشت و صید تدریجی روش بسیار مفیدی می باشد چون با صید ماهی های درشت امکان برای رشد ماهیان با سایز کوچکتر فراهم می گردد.

یکی از معایب بزرگ این ماهی در هنگام پرورش، تخمریزی بیش از حد آن می باشد که خود باعث می شود ماهیان ریز و بی ارزش در استخر دیده شوند و استخر پرورش ارزش خود را از دست بدهد. یک راه برطرف کردن این مشکل استفاده از گونه های تک جنسیتی در هنگام پرورش می باشد.

بهترین گونه تیلاپیا برای پرورش، تیلاپیای نیلی می باشد که مشکل زاد و ولد و تکثیر بیش از حد و غیر اقتصادی را در استخرهای پرورش کمتر نشان می دهد. درحال حاضر پژوهشگران با استفاده از هورمون های جنسی گه از راه تغذیه به بچه ماهیان نورس تیلاپیا می دهند گونه های تک جنسیتی مناسب برای پرورش تولید می کنند .

پرورش جنسی مخلوط

در پرورش جنسی مخلوط بچه ماهیان با هم پرورش داده شده و قبل یا بلافاصله پس از اینکه به بلوغ جنسی رسیدند به یکباره صید می شوند در نتیجه تراکم آنها کم می شود . بنابراین اندازه ماهیان بازاری بیشترین محدودیت را در هنگام صید ایجاد می کند.

در پرورش جنسی مخلوط جهت کم کردن رقابت غذایی و اختلاف سایز ، تیلاپیا با درصد ذخیره پایین ، ذخیره سازی می شود . در استخرهای پرورشی به مساحت یک آکر تعداد ۲۰۰۰ تا ۶۰۰۰ قطعه بچه ماهی ۱ گرمی که یکماه از عمرشان می گذرد برای مدت ۴ تا ۶ ماه پرورش داده می شود . در پرورش می بایستی از بچه ماهیانی که اخیراً هچ شده اند استفاده شود ، زیرا بچه ماهیان مسن تر و آنهای که از رشد بازمانده اند مانند آنهایی که برای زمستان گذرانی نگه داشته شده اند ، در وزنهای غیر بازاری یا کوچکتر به سن بلوغ می رسند . معمولاً جهت تغذیه مکمل های غذایی با ۲۵ تا ۳۲ درصد پروتئین مورد نیاز می باشند . در هنگام صید با ذخیره ۴۰۰۰ قطعه در آکر ، وزن کل صید ۱۴۰۰ پوند درآکر با میانگین وزن انفرادی ۵/۰ پوند ( ۲۲۰ گرم ) میباشد . در این حالت پیش بینی درصد بقاء ۷۰ % می باشد.

گونه های که مناسب پرورش جنسی مخلوط ماهی تیلاپیا

گونه های که مناسب پرورش جنسی مخلوط نمی باشند عبارتند از : T.Zillii T.hornorum , T.mossambica , زیرا تولید مثل شان در وزن پایین ( ۳۰ گرم ) در سن ۲ تا ۳ ماهگی اتفاق می افتد.

تیلاپیا های مناسب جهت پرورش جنسی مخلوط

تیلاپیا های مناسب جهت پرورش جنسی مخلوط و هم چنین هیبریدهای آنها که در سنین ۵ تا ۶ ماهگی به سن بلوغ می رسند عبارتند از : , T.aurea Tilapia nilotica . در نواحی گرمسیری ۲ تا ۳ دفعه پرورش و در نواحی معتدل تنها یک دفعه پرورش در سال امکان پذیر می باشد . در نواحی معتدل پرورش جنسی مخلوط وابسته به ماهیان یک ساله می باشد ، زیرا در پاییز به وزن بازاری می رسند . اولین سری تخمهای حاصل از تکثیر زمان بیشتری جهت رشد در اختیار دارند . اگر بچه ماهیان یک گرمی جهت پرورش در استخر ذخیره شوند فصل پرورش و تخم ریزی تا ۲ ماه کوتاهتر می شود